گیاه آقطی
آقطی سیاه که خمان کبیر نیز نامیده می شود درختچه اي است با شاخه هاي خاکستري متمایل به قهوه اي، که ارتفاع آن در نواحی مساعد به 10 متر می رسد. این درختچه معمولا درکنار جاده ها و حاشیه جنگل ها و درنواحی مرطوب و سایه می روید. برگ هاي آن سبز رنگ، بیضوي،7 برگچه - دندانه دار، و مرکب از 5 می باشد اگر برگها شکسته و مالش داده شود بوي بدي از آن متصاعد می شود.
آقطی سیاه که خمان کبیر نیز نامیده می شود درختچه اي است با شاخه هاي خاکستري متمایل به قهوه اي، که ارتفاع آن در نواحی مساعد به 10 متر می رسد. این درختچه معمولا درکنار جاده ها و حاشیه جنگل ها و درنواحی مرطوب و سایه می روید. برگ هاي آن سبز رنگ، بیضوي،7 برگچه - دندانه دار، و مرکب از 5 می باشد اگر برگها شکسته و مالش داده شود بوي بدي از آن متصاعد می شود.
ترکیبات شیمیایی پوست این درختچه و برگ آن دارای موادی مانند سامبوسین Sambucine سامبو نیگرین Sambunigerine، کولین، سیکوتین Cicutine و مقدر کمی نیترات پتاسیم میباشد. در گلهای آن الدرین Elderine و مقدر کمی اسانس وجود دارد. میوه آقطی سیاه درای کریزان تمین Chrysanthemin، مواد قندی، اسانس، صمغ، اسید والزیانیک و اسید استیک میباشد.
آقطی یا همان پلم در فرهنگ عامه علاوه بر اثرات درمانی در سرماخوردگی ، التهاب مفاصل و دردهای رماتیسمی و اگزما (سوزش حاصل از گزنه) به عنوان دافع حشرات و ضد باکتری و قارچ استفاده می شود. به این ترتیب که برگ های گیاه را روی گردوهای تازه چیده شده قرار می دهند که علاوه بر مصونیت از قارچ موجب پوست اندازی سریع پوسته سبز خارجی آن می شوند. همچنین از قرارگیری برگ های پلم روی برنج برای جوانه زنی سریع برنج استفاده می کنند.
قارچ Macrophomina phaseolina عامل بیماري پوسیدگی ذغالی سویا میباشد. این بیماري یکی از مهمترین بیماريهاي سویا در شمال کشور است. این پاتوژن دامنه میزبانی وسیعی دارد و بیش از 500 گونه گیاهی از 75 خانواده از جمله خانواده پروانه آسا را مورد حمله قرار میدهد.
طبق یک تحقیق انجام شده عصاره الکلی آقطی اثر بازدارندگی خوبی بر رشد میسیلیوم قارچ نشان دادند. این گیاه بهترین دارو برای رفع یبوست در افراد سالخورده و افرادی است که انقباضات روده بزرگ در آنها ضعیف شده است. همچنین آقطی سیاه، بیماری های کلیه و مجاری ادرار را درمان کرده و سنگ کلیه را خارج می کند. دم کرده برگ های خشک شده این گیاه در رفع اسهال موثر است. همچنین برای برطرف کردن درد و التیام بواسیر، برگ های تازه این گیاه را له کرده و یا اینکه از آن پماد تهیه کنید و روی بواسیر دردناک بگذارید.
برای از بین بردن خارش بدن، پوست ساقه آقطی سیاه را در روغن بجوشانید و سپس آن را صاف کرده و بگذارید سرد شود. سپس این روغن را روی قسمت هایی که خارش دارد بزنید. افراد می توانند برای جوشخوردن استخوان و مداوای شکستگی استخوان از دم کرده ریشه این درختچه استفاده کنند. همچنین دم کرده گل های خشک شده آقطی سیاه، درمان کننده گریپ ، سرماخوردگی بیماری های دستگاه تنفسی و نقرس است.
چنانچه جوشانده گل های خشک شده آقطی سیاه را به صورت کمپرس روی زخمهای اگزما بگذارید، اثر مطلوب خواهد داشت. اگر پوست حساس دارید برای شستن صورت یا پاک کردن آرایش از دم کرده آقطی سیاه استفاده کنید. همچنین برای شادابی پوست صورت از بین بردن لکهها و کک و مک میتوان از ماسک زیر استفاده کنید: ابتدا گل های خشک شده آقطی سیاه را دم کنید و مقداری پودر باقلای خشک را در ظرفی بریزید. سپس دم کرده آقطی سیاه را روی آن ریخته و خمیری تهیه کنید. این خمیر را به صورت ماسک روی صورت بگذارید و پس از یک ربع ساعت بجوشانید. این ماسک را هر روزه روی پوست خود بگذارید تا صورت را جوان و شاداب کند. باید توجه داشت که استفاده زیاد ازآقطی سیاه ممکن است باعث تهوع و همچنین ورم رودهها شود. آقطی سیاه سرد است و بنابراین افراد سرد مزاج حتما باید آن را با عسل بخورند.
گردآورنده:دكتر فرزانه نباتي
منابع:
تأثیر بازدارندگی عصاره های گیاه آقطی (Sambucus ebulus) بر رشد قارچ Macrophomina phaseolina و استخراج مواد مؤثره آن ها، نویسندگان مائده شهیری طبرستانی، کامران رهنما، علیرضا امیری، نشریه حفاظت گیاهان جلد 3 شماره 4 ، 1395
بررسي مهمترين مواد موثره ثانوي گياه دارويي آقطي (.Sambucus ebulus L) در دو رويشگاه مختلف استان مازندران، نویسندگان معصومه مازندراني ، مرجان جمشيدي و فاطمه فتحي آزاد ، نشریه فيزيولوژي محيطي گياهي بهار 1390، دوره 6 ، شماره
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |