اثر ضد دیابتی و حفاظتی کبدی با مصرف گیاه استویا Stevia rebaudiana
اثر ضد دیابتی و حفاظتی کبدی با مصرف گیاه استویا Stevia rebaudiana دیابت یکی از شایع ترین و هزینه ساز ترین بیماری های مزمن در سراسر جهان به شمار می رود که عوارضی همچون نارسایی عروقی و کلیوی، نابینایی، قطع عضو و نوروپاتی به دنبال دارد.
دیابت با عوارض فراوان خود کیفیت زندگی بیماران را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد و هزینه های اقتصادی فراوانی را بر فرد و جامعه تحویل می نماید و به مرور زمان منجر به ناتوانی زودرس و مرگ بیمار می شود . عدم کنترل دقیق این بیماری ، میزان پیدایش عوارض را در آینده افزایش خواهد داد. قبل از کشف انسولین و داروهای کاهش دهنده قند خون، بیماران دیابتی با گیاهان دارویی و درمان های سنتی معالجه می شدند.
تا کنون تاثیر مثبت گیاهان زیادی در کاهش میزان قند خون شناخته شده است. از مهم ترین آنها می توان به استویا اشاره کرد. استفاده از محصولات شيرين شده به وسيله ي گياه استويا در بسياري از کشورها به عنوان جايگزيني براي ساکارز و در امريکاي جنوبي سالها به عنوان دارويي براي درمان ديابت مورد استقبال قرار گرفته است. گياه استويا بوته اي و بومي نواحي شمالي امريکاي جنوبي است. برگهاي اين گياه داراي ديترپن گليکوزيدهايي است که عامل شيريني اين گياه است.
مطالعات نشان داده مصرف خوراکي استويا با اينکه 150-300 بار شيرين تر از ساکارز است قند خون را افزايش نمی دهد مصرف استویا با بروز عوارض دیابتی رابطه عکس دارد و از سرعت پیشرفت آسیب های بافتی به کمک افزایش آنزیم های آنتی اکسیدانی می کاهد.
بررسی ها نشان می دهد که مصرف استویا با تحمل گلوکز و حساسیت به انسولین رابطه مستقیم دارد. گیاه استویا به وسیله افزایش حساسیت به انسولین سبب کاهش قند خون می شود و به عنوان یک ماده طبیعی که خاصیت آنتی اکسیدانی دارد در کاهش و جلوگیری از آسیب های کلیوی و کبدی بیماران دیابتی موثر است.
مصرف گیاه استویا به عنوان یک کنترل کننده قند خون و آنتی اکسیدان به بیماران مبتلا به دیابت پیشنهاد می شود. ترکیب گلیکوئیدی استویوساید موجود در گیاه، هنگامی که تجزیه می شود، ذرات حاوی گلوکز را در روده بزرگ جذب کرده و مانع از ورود آن ها به جریان خون می شود و به این ترتیب به کاهش قند خون افراد مبتلا به دیابت کمک می کند.
آزمایش ها نشان داده اند که این گیاه حاوي استرول، فلاونوئید، تريترپن، مونوترپن، سسکوئیترپن، تانن و کلروفیل بوده ووجود ترکیبات فنولی در برگ های این گیاه با خاصیت مؤثر آنتی اکسیدانی، قادر است رادیکال هاي آزاد را مهار کند.
حفاظت کبد با مصرف برگ استویا: کبد یک عضو وابسته به انسولین بوده و عملکرد آن به سطح انسولین خون و میزان حساسیت کبد به انسولین بستگی دارد از طرف دیگر دیابت می تواند خطر ابتلاي به برخی بیماري هاي کبدي را افزایش دهد. کنترل نامناسب قند خون خطر بروز کبد چرب را افزایش می دهد.
سایر عوارض مرتبط با کنترل نامناسب در دیابت نظیر چاقی و کلسترول بالا نیز می توانند بروز کبد چرب را محتمل تر سازند. ازآنجاکه ارتباط تنگاتنگی بین سیروز کبدي و دیابت وجود دارد، افراد مبتلا به دیابت در معرض ابتلاي به سیروز کبدي نیز هستند استفاده از مکمل هاي درمانی نظیر مکمل هاي گیاهی می تواند در کاهش دیابت و عوارض ناشی از آن مؤثر باشد.
مصرف خوراكي عصاره استويا از طريق كاهش ميزان سرمي گلوكز، مقاومت انسوليني و تري گليسيريد قادر است در كاهش قند و چربي خون موثر باشد و از جنبه ديگر با كاهش مقادير آنزيم الكالين فسفاتاز مي تواند اثر محافظتي بر بافت كبد داشته باشد. گیاه استویا یک دیورتیک طبیعی است که به سم زدایی و پاک سازی بدن و کبد کمک کرده و برای درمان بیماری های کبد از جمله کبد چرب مفید می باشد همچنین مشخص شد که Austroinulin بیشترین ترکیب موجود در عصاره الکلی قسمت تلخ گیاه استویا است.
در مطالعه اي نشان داده شده است که Austroinulin با از بین بردن رادیکال هاي آزاد و ممانعت از تولید اکسید نیتروژن و سیتوکین هاي پیش التهابی، خواص آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی خود را اعمال می کند و باعث کاهش چربی خون در افراد مبتلا به هایپر لیپیدمی می گردد.
استفاده از استویا به عنوان جایگزین شکر در صنایع غذایی: امروزه گرايش به مصرف مواد غذايي طبيعي، با كـالري كـم و بـا مانـدگاري بـالا در حـال افـزايش اسـت. گيـاه اسـتويا نـوعي شيرين كننده طبيعي با كـالري صـفر و داراي قـدرت آنتـي اكسـيداني مـي باشـد و بـر خـلاف شيرين كننده هاي مصنوعي تاثيرات منفي بر سلامت مصرف كننده نمي گذارد. ماده شیرین کننده آن که استویوزید نامیده می شود، که کالري زا نیست و جذب دستگاه گوارش نمی شود. استویا بر خلاف شکر های شیمیایی تولید شده که اکثرا اثرات کوتاه مدت یا طولانی مدت سوء ای بر سلامت انسان دارند نه تنها یک ماده کاملا طبیعی و مفید به لحاظ عاری بودن از انرژی می باشد بلکه به جهت تاثیر مثبت بر افزایش طعم و بهتر کردن مزه غذا شناخته شده است. اين گیاه شيرين كننـده مي تواند در محصولات غذايي متنوعي از جمله انواع سس ها، نوشابه ها، كمپوت، آدامس، بستني، خميردندان و دهانشـويه استفاده شود. مصـرف آن را بـه عنـوان مكمـل غذايي مجـاز می باشد از آنجایی که بـدن انسـان نمـي توانـد گليكوزيدهاي موجود در برگ اسـتويا را مـورد مصـرف قـرار دهد، بنابراين آنها را بدون توليد كالري دفع مي كند. برخـي مطالعات انجام شده نشان مي دهد كه گليكوزيـدهاي موجـود در بـرگ اسـتويا از جملـه Stevioside ، Rebaudioside و تركيبات متابوليكي آنها عـلاوه بـر شـيرين كننـدگي، داراي خواص درماني نيز مي باشند و بر خـلاف قنـدهاي الكلـي، در درجه حرارت هاي بالا پايدار بوده و خاصيت شيرين كننـدگي خود را از دست نمي دهد .
منابع
Zangeneh MM, Najafi F, Tahvilian R, Haghnazari L, Zangeneh A, Abiari M, et al. Study on the in vitro antibacterial properties of alcoholic extract of Stevia rebaudiana in west of Iran. Int J Sci Eng Res 2016; 7(11): 1352-59.
Atteh JO, Onagbesan OM, Tona K, et al. Evaluation of supplementary stevia (Stevia rebaudiana, bertoni) leaves and stevioside in broiler diets: effects on feed intake, nutrient metabolism, blood parameters and growth performance. J Anim Physiol Anim Nutr (Berl) 2008; 92(6): 640-49.
Agarwal V, Kochhar A,Sachdeva R. Sensory and Nutritional Evaluation of Sweet Milk Products Prepared Using Stevia Powder for Diabetics. Ethno Med 2010; 4(1): 9-13
Nyblom H, Björnsson E, Simrén M, Aldenborg F, Almer S, Olsson R. The AST/ALT ratio as an indicator of cirrhosis in patients with PBC. Liver Int 2006; 26(7): 840–5.
Wallin H. Steviol Glycosides: Chemical and technical assessment. FAO, 63rd JECFA.Geneva 2004; 3-4. 7. Kroyer G. Stevioside and Stevia-sweetener in food: application, stability and interaction with food ingredients. J Consumer Protec Food Saf 2010; 5: 225-229.
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |