اثر گیاه دارویی هميشه بهار با نام علمی Calendula offıcinalis بر التهابات پوستی
گیاه دارویی همیشه بهار با نام علمی Calendula officinalis L. گیاهی است از تیره کاسنی Asteraceaeکه در سراسر مناطق معتدل و آفتابي جهان كشت شده و به راحتي بومي ميشود.
بوته اي، یکساله، با ساقه هاي متشکل از شاخه هاي زیاد که با کرك نرمی پوشیده شده است. ارتفاع آن به 45 تا 75 سانتیمتر میرسد. از آنجا که منشأ این گیاه نواحی گرم مدیترانه است، در طول رشد به گرما و همچنین تابش نور نیاز دارد. این گیاه تحمل خوبی به خشکی داشته و دماهاي پایین را نیز به خوبی تحمل میکند همیشه بهار به عنوان یک گیاه دارویی و زینتی است و هدف از کشت آن، تولید دارو و مواد مؤثره موجود در گلها و به ویژه در گلبرگها میباشد.
از مواد مؤثره موجود در این گیاه میتوان به فلاونوئیدها، گلوکوزیدها، کاروتنوئیدها و همچنین روغنهاي اسانسی ترپنی اشاره کرد گلهاي نارنجی و زرد رنگ این گیاه علاوه بر مصارف طعم دهنده و رنگ دهنده غذاهاي مختلف، داراي مواد مؤثره و ترکیبهایی است که در صنعت، تهیه رنگهاي نقاشی و در داروسازي براي تهیه انواع کرمها و لوسیونها کاربرد دارد
خواص دارويي و موارد مصرف :
. همیشه بهار به عنوان معرق، تصفیه کننده خون، پایین آورنده قند خون و ضدالتهاب پوستی استفاده میشود همچنین این گیاه داراي اثر خوابآور، ضدتشنج، دفع انگل، رقیق کننده خون، مقوي اعصاب معده و کیسه صفرا میباشد اين گونه گياهي به عنوان يك ضدعفوني كننده، ضد ويروس و نيز يك ضد باكتري به كار برده ميشود.
علاوه بر اين، اثرات حفاظتي و سيتوتوكسيك هم براي اين گياه گزارش شده است يكي از متابوليتهاي ثانويه مهم گياه هميشه بهار، اولئانوليك اسيد است كه يك تريترپنوئيد آب گريز با اثرات مختلف حفاظت از كبد در برابر آسيب ناشي از مواد شيميايي حاد، فيبروز كبدي، سيروز، آنتيتومور و آنتي اكسيدانت ميباشد اولئانوليك اسيد در شرايط آزمايشگاهي با مهار فعاليت پروتئاز، همانندسازي HIV را در سيستمهاي سلولي مهار ميكند.
امروزه، گسترش روز افزون مقاومت هاي دارويي در ميان باکتري ها سبب شده است از روش هاي ديگر از جمله استفاده از داروهاي گياهي براي کنترل عفونت هاي انساني در سراسر جهان استفاده گردد عصاره اتانولي گل هاي گياه هميشه بهار در شرايط آزمايشگاهي عليه سويه هاي استافيلوکوکوس اورئوس، انتروکوکوس فکاليس، اشرشيا کلي و سودوموناس آئروژينوزا در شرايط آزمايشگاهي مورد آزمايش قرار گرفت، و نتایج اثر بازدارندگي قابل ملاحظه اي نشان داد. بنابراين اين عصاره مي تواند گزينه مناسبي براي مطالعات آينده در شرايط In Vivo جهت تهيه داروهاي ضدباکتريايي باشد.
روغـن موجود در دانه آن حـاو ي 45 تـا 65 درصـد اسـید کالنـدیک اسـت در بررسیهاي شیمیایی عصـاره گیـ ه همیشـه بهـار، عناصـر و ترکیبات اصـلی از جملـه تریترپنوئیـدها، فلاونوئیـدها، کومـارینهـا، ساپونینها، روغنهاي فرار، کارتنوئیدها و اسیدهاي آمینـه شناسـایی شده است. ساپونینهاي موجود در این گـل بـا کـاهش نفوذپـذیري مویرگها و کاهش هیستامین، مهاجرت گلبولهاي سفید را به ناحیه ملتهب کاهش داده و مانع ترشح پلاسما به داخل بافتها مـی شـود و رشد باکتريها و قارچها را متوقف مـیکنـد برخـی مطالعـات نشــان داده عصــاره آبــی گــلهــاي همیشــه بهــار داراي فعالیــت ضد ویروس ایدز هسـتند گـل همیشـه بهـار بـا داشـتن خـواص ضد التهابی در درمان زخمها، سوختگیهاي درجـه یـک ، کـوفتگی، راشهاي پوستی و ضایعات التهـابی حلـق و دهـان اسـتفاده دارویـی دارد در مطالعه Chandran و Kuttan اثر عصاره گـل همیشـه بهـار بـر مکانیسم آنتـی اکسـیدان، پـروتئینهـاي فـاز حـاد و گرانولاسـیون در پروتئینهاي فاز حاد از جمله هپـاتوگلوبین و اورسـوموکوئید کـه در هیدروکســی پــرولین کــلاژن در ناحیــه ســوختگی بــود. از طرفــی سوختگی پوسـت ی نشـان دهنـده افـزا یش در ترکیبـات هگـزوزام ین و آسیب سوختگی افزایش مـی یابنـد ؛ در درمـان بـا عصـاره ایـن گیـاه به طور قابل توجهی کاهش پیدا کردند. در مورد اثـر آنتـی اکسـیدان، عصاره همیشه بهار با کاهش سـطح سـرم ی مارکرهـاي آزاد شـده از کبـد سـبب تقویـت مکانیسـمهـاي دفـاعی در آسـیبهـاي ناشـی از سوختگی میشود. این مارکرها آنزیمهـاي تخریـب کننـده بافـت از جملـه ALP ، GOT و GPT هسـتند کـه سـبب آسـیب بیشـتر ناحیـه سوختگی میگردند. فلاونوئیدهاي موجـود در گـل همیشـه بهـار از آزاد شدن هیستامین و تولید پروستاگلاندینها که سـبب حساسـیت، درد و تورم میشود؛ جلوگیري کرده و این علایم را بهبود میبخشد گل همیشه بهار بـه علـت داشـتن خـواص ضـدالتهابی بـه طـور گسترده در درمان عفونتهاي پوستی و سوختگی مورد استفاده قرار میگیرد مصرف خوراکی عصاره گل همیشه بهـار بـا تقویـت مکانیسمهاي دفاعی آنتـی اکسـیدان سـبب بهبـود رونـد تـرمیم زخـم سوختگی در پوست میگردد .
گردآورنده:خديجه سميعي
منابع:
ايمني نازيلا, قيامي راد مهدي، 1397، اثر ضدباکتريايي عصاره اتانولي گل هميشه بهار بر عليه سويه هاي استافيلوکوکوس اورئوس، انتروکوکوس فکاليس، اشرشيا کلي و سودوموناس آئروژينوزا در شرايط آزمايشگاهي، علوم پزشكي زانكو : پاييز 1397 , دوره 19 , شماره 62 ; از صفحه 61 تا صفحه 69.
افشار محمد, وفايي نژاد سعيد, شادي مهري, قادري رضا، 1396، گياهان دارويي موثر در التيام زخم هاي سوختگي در فلور گياهي ايران (مروري)، مجله علمي دانشگاه علوم پزشكي گرگان : پاييز 1396 , دوره 19 , شماره 3 (پي در پي 63); از صفحه 1 تا صفحه 14 .
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |