اثرات شربت سياه دانه عسل بر دستگاه گوارش
سیاه دانه، دانه هاي خشك شده گياه Nigella sativa از خانواده آلاله (Ranunculaceae) است دانه ها بخش دارویی این گیاه را تشکیل می دهند. آنها ریز، سیاهرنگ، گرد یا سه وجهی بوده و سطحی ناصاف دارند. دانه ها در ماه هاي تير و مرداد جمع آوري مي شوند.
سیاه دانه، دانه هاي خشك شده گياه Nigella sativa از خانواده آلاله (Ranunculaceae) است. سياه دانه گیاهی است علفی، با ساقه افراشته منشعب با یا بدون کرک یا حاوی کرک های چسبناک، به ارتفاع 15 تا 30 سانتی متر، یکساله با برگهایی به طول 2 تا3 سانتی متر بصورت 2 تا 3 عدد در اطراف دمبرگ است. دانه ها بخش دارویی این گیاه را تشکیل می دهند. آنها ریز، سیاهرنگ، گرد یا سه وجهی بوده و سطحی ناصاف دارند. له شده شان بوی لیمو دارد. پس از کنده شده پوسته رویی دانه شان، مغز سفیدرنگ و روغنی آنها نمایان می شود که بسیار خوشبو است. دانه ها در ماه هاي تير و مرداد جمع آوري مي شوند.سياه دانه در منطقه مديترانه اي، هند و خاورميانه به عمل مي آيد. در مناطق مختلف جنوب غرب آسيا، اروپا و شمال آفريقا بومي شده و كشت مي شود. در ايران نيز در اراك و اصفهان مي رويد و در ساير نواحي هم پرورش مي يابد. دانه گياه حاوي 30-40% روغن و 5/0 تا 5/1% اسانس است.تركيب شيميايي روغن سياهدانه به طور عمده اسيد هاي لينولئيك و اولئيك است.تيمو كينون نيز در سياه دانه درصد بالايي دارد و هم در اسانس گيري و هم در روغن كشي وارد مي شود.
مطالعه باليني
فرمولاسیون سیاه دانه (Nigella sativa) بر پایه ی عسل در طب سنتی ایران در درمان مشکلات دستگاه گوارش فوقانی کاربرد فراوان داشته است. با توجه به مصرف این روغن در طب سنتی هنوز اثر بخشی و ایمنی این روغن در در درمان مشکلات دستگاه گوارش فوقانی گزارش نشده است.در اين راستا پروژه اي با عنوان بررسی اثر ترکیب سیاه دانه و عسل بر بهبود علائم بیماران مبتلا به سوء هاضمه مراجعه کننده به درمانگاه گوارش بیمارستان بقیه الله (عج) در سال 88 الی 89 انجام گرفت.
هدف: در این پژوهش هدف بررسی اثرات فارماکولوژیکی، اثربخشی و ایمنی روغن سیاه دانه مخلوط با عسل در درمان اختلالات عملکردی بود.
مواد و روش ها: در این مطالعه هفتاد بیمار مبتلا به اختلال عملکردی دستکاه گوارش به عنوان کاندید دریافت روغن سیاه دانه بر پایه عسل طبیعی (روزانه 5 میلی لیتر روغن بصورت خوراکی) یا دارونما به مدت هشت هفته در یک مطالعه بالینی دوسوکور به نسبت مساوی قرار گرفتند. بیماران قبل و بعد از مطالعه از نظر دیس پپسی، وجود هلیکوباکتر پیلوری با تست اوره آز مورد بررسی قرار گرفته و درجه بندی شدند.
نتایج: در پایان مطالعه مشخص شد که گروه دریافت کننده عسل-سیاه دانه در مقایسه با دارونما، میانگین درجات شدت زخم دیس پپسی با معیار هنگ کنگ و نرخ عفونت با هلیکوباکترپیلوری بسیار پایین تر بود. هیچگونه اثرات جانبی مضری مشاهده نگردید.
نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد که استفاده از روغن گیاه سیاه دانه بر پایه عسل موجب بهبود علائم بیماری گوارشی عملکردی بیمارانی که داروهای استاندارد ضد ترشح دریافت می کنند، میگردد.
مكانيسم اثر شربت سياهدانه عسل
تيموكينون موجود در سياه دانه اثرات مهاري در پمپ پروتون و ترشح اسيد معده دارند ضمن اينكه ترشح موسين را افزايش مي دهد. علاوه
بر اين سياه دانه خاصيت ضد ميكروبي بر باكتري هليكوباكتر پيلوري دارد. تيموكينون و ساير تركيبات موجود در سياه دانه خاصيت ضد التهابي دارند و فاكتور هاي التهابي مثل اينترلوكين 1 و 6 را مهار مي كند و بدين صورت در التهابات گوارشي نيز موثر است. ضمن اينكه در اين فرآورده عسل نيز به عنوان يك تركيب فنوليك و فلاونوئيدي خاصيت ضد التهابي خود را با مهار نيتريك اكسايد و پروستاگلاندين E2 اعمال مي كند. عسل به عنوان پوششي بر غشاي موكوسي گوارشي آن را از اكسيداتيو و اسيد و ساير عوامل آسيب رسان محافظت مي كند.
تداخلات دارويي
ضد انعقاد ها(وارفارين): سياه دانه اثر ضد انعقادي دارد و پيش بيني مي شود با داروهاي ضد انعقاد مثل وارفارين در تداخل بوده و بهتر است در زمان مصرف هم زمان وارفارين با سياه دانه، INR بيمار مانيتور شود.
ضد ديابت ها: سياه دانه اثرات پايين آورنده در قند خون دارد و ممكن است اثرات داروهاي ضد ديابت(متفورمين، انسولين و..) را تقويت كند.
داروهاي پايين آورنده فشار خون: سياه دانه اثر پايين آورندگي در فشار خون دارد و ممكن است اثرات داروهاي اين دسته را تقويت كند.
داروهاي سركوب كننده و تحريك كننده سيتم ايمني: سياه دانه يك تركيب ايمونومدولاتور است و با اثر اين داروها در تداخل است.
مصرف در بارداري و شيردهي
در مورد مصرف اين دارو در دوران شيردهي و بارداري اطلاعات كافي در دسترس نمي باشد.
نحوه مصرف
5 ميلي ليتر از شربت براي سه نوبت در روز مصرف شود.
گردآونده:دكتر حورا آموزگار
منابع:
-Natural medicines comprehensive Database 2012,212-213.
-herbs-and-natural-supplements-volume-2-2015-nigella.
- Mohtashami R, Fallah Huseini H, Heydari M, Amini M, Sadeqhi Z, Ghaznavi H, Mehrzadi S, Efficacy and safety of honey based formulation of Nigella sativa seed oil in functional dyspepsia: A double blind randomized controlled clinical trial, Journal of Ethnopharmacology,Volume 175, 4 December 2015, Pages 147-152.
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |