درمان كم خوابي با استنشاق اسطوخدوس
در دهه هاي گذشته علاقه به بررسي ارتباط بين هيجانات و احساسات با عملكرد ورزشي ورزشكاران افزايش يافته است. احساسات تجربه شده توسط ورزشكاران، قبل و درطول عملكرد ورزشي يك اثر عميق بر كيفيت عملكرد آنها ميگذارد. از ميان احساسات مختلف، خلق و خوي ورزشي توجه بيشتري را به خود جلب كرده است.
خلق و خو به عنوان ساختاري كه متشكل از شش حالت؛ تنش، افسردگي، خشم، سردرگمي، توانمندي و خستگي ميباشد، تعريف شده است. خلق و خو اغلب موقتي ميباشد و ممكن است شدت و مدت زمان آن متفاوت باشد.
تاكنون روشهاي مختلفي براي بهبود خلق و خوي و بهبود كيفيت خواب ارائه شده است. يكي از اين روشها دارو درماني است. در رويكرد دارويي، داروهاي شيميايي از راههاي مختلفي مانند دهاني، پوستي، وريدي و غيره وارد بدن شده و عمدتاً در سطح سلولي بر انتهاي اعصاب حسي تأثير ميگذارند. بديهي است مصرف اين داروها بدون عارضه نخواهد بود. در اين ميان داروهاي گياهي داراي عوارض كمتر هستند.
در اين ميان داروهاي گياهي داراي عوارض كمتر هستند. در حقيقت آروماتراپي يا رايحه درماني به استفاده از روغنهاي فرار يا عصاره استخراج شده از گياهان معطر براي اهداف درماني گفته ميشود. يكي از روغنهاي فرار گياهي كه در آروماتراپي كاربرد زيادي دارد، روغن گرفته شده از گياه لاوندولا يا همان اسطوخودوس است. اين گياه در فرآوردهاي آرايشي و بهداشتي به عنوان معطركننده استفاده ميشود. اسطوخودوس در درمان بيماريهاي جسمي مؤثر است و خواص ضددرد و آرامبخش دارد
در چندين تحقيق اثر رايحه اسطوخودوس بر كيفيت خواب بررسي شده و نشان داده شده است كه اسطوخودوس بر كيفيت خواب دانش آموزان بيماران داراي كم خوني در ناحيه قلب و زنان مبتلا به كم خوني اثر داشته است. كاربرد اسطوخودوس براي متعادل كردن خلق و خوي نيز توسط پزشكان قرون وسطي و باستان گزارش شده است با توجه به مطالب مذكور و ضمن اثر احتمالي مصرف اسطوخودوس بر تعديل هورمونهاي شادي بخش چون سروتونين و آندورفين، به نظر ميرسد كه اثر اسطوخودوس بر كيفيت خواب، خلق و خو، انسجام تيمي و عملكرد افراد حائز اهميت باشد.
با توجه به اينكه ميزان و كيفيت خواب با عملكرد عصبي هيپوتالاموس از سيستم ليمبيك ارتباط دارد و از طرفي رايحهي اسطوخودوس ميتواند برساختارهاي عصبي حس بويايي از سيستم ليمبيك مغز كه شامل هيپوكاموس و آميگدال مغز است اثر بگذارد احتمالاً يكي از دلايل بهبود در كيفيت خواب اثر مصرف اسانس اسطوخودوس بر اين ساختار عصبي ميباشد.
براي ارزيابي تأثير بويايي اسانس اسطوخودوس بر عملكرد شناختي و خلق و خوي در داوطلبان سالم، تحقيق شناختي داروها توسط ارزيابي شناختي كافمن بر 144 نفر از شركت شركتكنندگان انجام شد. تجزيه و تحليل عملكرد نشان داد كه بوي اسطوخودوس (چهار قطره از روغن آن بر روي يك پد منتشركننده استفاده شد) كاهش قابل توجهي در عملكرد حافظه ي كاري و همچنين زمان واكنش اختلال در حافظه و توجه ايجاد كرد. علاوه بر اين، اثر قابل توجهي براي اسطوخودوس نسبت به گروه كنترل براي درجه خشنودي پيدا شد، كه نشان ميدهد اسطوخودوس قادر به بالا بردن خلق و خوي است و يا حداقل حفظ خلق و خوي خوب در طول تكميل آزمون چالش برانگيز در شرايط آزمايشگاهي است. مطالعات نشان داده اند كه استنشاق اسانس اسطوخودوس ميتواند سطح كورتيزول خون را كاهش داده و سروتونين را افزايش دهد، با اينكه مكانيزم اين فرآيند دقيقاً مشخص نشده اما احتمالاً رايحهي اسطوخودوس با تأثير بر سيستم عصبي، فعاليت محور هيپوتالاموس- هيپوفيز- آدرنال را مهار كرده و درنتيجه باعث كاهش ترشح كورتيزول ميشود.
گردآورنده:مونا غياثي يكتا
منابع:
مهدي فر و همكاران، اثر رايحهي اسطوخودوس بر كيفيت خواب، خلق و خو، انسجام تيمي و عملكرد واليباليستهاي زن ، فصلنامه گياهان دارويي، تهران، 1398، شماره 69، ص59.
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |