ميوه گل نسترن، مشخصات و كاربردها
نَستَرَن (نام علمی: Rosa canina) و (به عربی: نسرین) به کوردی کلهری:گل سَگانه كه از نام هاي يونان باستان و لاتين مشتق شده است؛ یکی از گونههای وحشی رز و بومی اروپا، آسیای باختری و شمال خاوری آفریقا و خاورميانه است.
نَستَرَن (نام علمی: Rosa canina) و (به عربی: نسرین) به کوردی کلهری:گل سَگانه كه از نام هاي يونان باستان و لاتين مشتق شده است؛ یکی از گونههای وحشی رز و بومی اروپا، آسیای باختری و شمال خاوری آفریقا و خاورميانه است.(1)
گونههای بسیاری از آن در جنگلهای شمال، منطقه ارسباران، و ارتفاعات فوقانی مناطق دیگر ایران به صورت خودرو یافت میشود. (2)
گلهای آن ریز هستند که به رنگهای صورتی، سفید، قرمز و گاهی زرد یافت میشوند. بوی آنها ملایم و مطبوع است. نسترن درختچهای برگریز است. ارتفاع آن از ۱ تا ۵ متر متغیر است و ممکن است بیشتر هم رشد کند. گلهای نسترن کوچک و دارای پنج گلبرگ هستند. رنگ آنها از صورتی تا سفید (معمولاً صورتی کمرنگ) متغیر است. این گیاه بر روی ساقههایش تیغهای کوچک و تیزی دارد که در بالا روندگی کمکش میکنند.كشت اين گياه در طبيعت به صورت طبيعي يا مصنوعي در گلخانه براي توليد ويتامين C از آن صورت مي گيرد. (3)
نسترن بیشترین ميزان ویتامین C در میان محصولات باغبانی، میوه ها و سبزیجات را دارا مي باشد. ميوه نسترن حاوی مقادیر قابل توجهی از ترکیبات مختلف زیست فعال مانند کاروتنوئیدها، توکوفرول، پلی فنولها، بیوفلاوونویدها، تانن ها، پکتین، قندها، اسیدهای ارگانیک، اسیدهای آمینه، اسانس، فولات ها و اسیدهای چرب اشباع نشده مي باشد. (4و 5 و6)
تقاضا برای ميوه نسترن به عنوان یک ماده طبیعی و مفید، در حال افزایش است زیرا در محصولات جدید در بازار از آنها استفاده می کنند، از جمله مکمل های بهداشتی، مکمل های غذایی، مواد غذایی کاربردی، روغن های مخصوص پوست و ... . (7)
استفاده ها:
قوزه (میوه) نسترن شامل برخی از آنتیاکسیدانها است. بعلاوه، این میوه، بخاطر دارا بودن ویتامین سی در سطح بالا، و تركيبات مواد مؤثره آن در تهیه نوشيدني هاي پروبيوتيك، شربت، چای و نوعی مربا استفاده میشود. آنها به دلیل سطح قابل ملاحظه ای از مواد مغذی با ارزش بالا، مواد معدنی و زیست فعال، برای سلامتی مفید هستند. مقدار فنل تام عصاره اين گياه (78–102 mg gallic acid equivalents (GAE)/g dry weight [DW]). گزارش شده است. (8و9)
جوشانده ميوه می تواند به عنوان یک مدر و همچنین درمان سرماخوردگی مورد استفاده قرار گیرد. (10)
برای درمان آنفلوانزا، التهاب و درد مزمن به طور سنتی استفاده می شود. علاوه بر این، آنها برای درمان اختلالات پوستی و زخم مفید هستند. (11)
در بلغارستان گلبرگها را در تهیه شراب شیرین بکار میبرند. در طبّ سنتی اتریش جوشیده میوه نسترن برای درمان عفونتهای ویروسی، نارساییهای کلیوی و مجاری ادراری مورد استفاده بود. (12)
اسيدهاي چرب موجود در اين گياه قابل سنتز نيستند و بايد از طريق خوراكي وارد بدن شوند كه از جمله آن ها مي توان به لينولنيك اسيد، لينولئيك و آرچيدوننيك اسيد اشاره كرد. اين تركيبات در درمان فشار خون،غلظت خون و پاسخ هاي ايمني و ضد التهابي كاربرد دارند. لذا به علت خواص فراوان درماني و ارزشمند اين گياه از آن به طور گسترده اي در كتاب ها و طب سنتي نام برده شده است. (13)
روغن حاصل از پرس سرد ميوه هاي اين گياه به علت پتانسیل بالا در بهبود مشكلات پوستي، ماده ي ارزشمندي برای استفاده در لوازم آرایشی گیاهی و محصولات مراقبت از پوست مانند لوسیون ها و کرم ها است. روغن اين گياه يكي از غني ترين منابع اسيدهاي چرب (اسید لینولئیک و اسید لینولنیک) است که محتوای آن تا 70-80 درصد است.
از اين روغن برای درمان مشکلات پوستی مانند زخم، درماتیت، آکنه، اگزما و سوختگی، استفاده شده است. با توجه به محتوای اسيدهاي چرب، کاروتنوئید ها و ویتامین A (رتینول) كه داراي خواص جوان کنندگي پوست هستند، روغن دانه، به عنوان یک درمان طبیعی براي پوست، مرطوب کنندگي و عامل ضد پیری عمل می کند. روغن دانه برای بهبود زخم ها و کاهش پيري و صاف شدن و نرمي پوست مفید است. (14)
اثرات آنتی اکسیدان و ضد التهابی نسترن با اقدام بالینی آن به ویژه با توجه به یافته های جدید در مورد الگوی بیماری های آرتروز مطابقت دارد. برخي ترکیبات مواد مؤثره آن از جمله فنول ها، ترپنوئید ها، گالاکتو لیپید ها، کاروتنوئید ها، اسید های میوه و روغن های چرب می تواند مسئول اثرات دارویی و بالینی مشاهده شده باشد. (15)
در طبّ سنتی ایران مورد توجه خاصی است. برای مثال، خواص زیر برای عرق نسترن ذکر شدهاست: (16)
- تقویتکننده قلب و اعصاب آرامبخش و رفع خستگی
- برطرفکننده عوارض کمبود ویتامین ث
- درمان ورم کلیه
- درد معده و اسهال
- دفع سنگ کیسه صفرا
- رفع بی خوابی.
در منطقه ارسباران آش نسترن غذایی محبوب است. نسترن وحشی را خیس کرده بعد از سه روز از آبکش رد میکنند. آب آبکش شده را جوشانده و کفّ آن را میگیرند. بعد برنج را اضافه میکنند. بعد از اینکه برنج پخت حبوبات پخته شده، میوه خشک را اضافه کرده بعد از یک ربع ساعت رشته و روغن را اضافه میکنند. وقتی که رشته پخت، آش آماده است.
میوه گل نسترن دارای ویتامین C ترکیبی از آسکوربیک اسید و هیدرو اسکوربیک اسید است. ویتامین C میوه خشک شده که در بازار هست به مرور زمان از بین میرود پس حتما این میوه را تازه مصرف نمایید تا ویتامین C زیادی وارد بدنتان شود. داده های تحقيقاتي نشان می دهد که استفاده از شربت يا جوشانده نسترن، میزان بروز سرماخوردگی را 18 درصد کاهش می دهد و تعداد بیماران با نشانه های مختلف سرماخوردگی را کاهش می دهد. (17)
این گیاه دارای ویتامینهای A1، B1، B2، B3 و K میباشد چای میوه گل نسترن برای بیماریهای عفونی بسیار مفید است .(18)
میوه گل نسترن هیچ عوارض خاصی ندارد و تا الان هیچ گزارشی دراین مورد در جهان کسی دریافت نکردهاست افرادی که بیماری تنفسی دارند شاید آلرژی برای این افراد ایجاد نماید.
مهمترین خواص این میوه مسکن درد، درمان اسهال، ملین و ضد یبوست،مقوی اعصاب، ضد کرم، سرشار از ویتامین ث است دمنوش میوه گل نسترن برای بیماریهای دهان و لثه بسیار مفید است .(19و20)
همچنين پودر اين گياه به عنوان افزودني در برخي كشورهاي اروپايي به علت خواص ضد التهابي آن كاربرد دارد كه كاهش التهابات زانو و كاهش عوارض دردهاي روماتيسمي از آن جمله اند. (21)
بهتر است از میوه گل نسترن مربا تهیه نموده و افرادی که یبوست دارند در وعدههای صبحانه از این مربا استفاده نمایند .
روش مصرف
نیم فتجان را همراه با یک فنجان آبسرد با کمی عسل یا شکر شربت کرده به صورت تفریحی در هر زمان از طول شبانه روز میل کنید
نکته ی مهم
بهترین زمان استفاده از شربت نسترن شب قبل از خواب و یا صبح قبل از طلوع آفتاب است.
گردآورنده:سيد وحيد قاسمي
منابع:
1. Ercisli, S., 2005. Rose (Rosa spp.) germplasm resources of Turkey. Genet. Resour. Crop Ev. 52, 787–795.
2. http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-9777020784a04b2eadf9e99faef5463a-fa.html
3. Plants for a Future, 1996–2010. http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Rosa%20canina (Retrieved on January 5, 2015).
4. Uggla, M., Gao, X., Werlemark, G., 2003. Variation among and within dog rose taxa (Rosa sect. caninae) in fruit weight, percentages of fruit flesh and dry matter, and vitamin C content. Acta Agric. Scand. Sect. B Soil Plant Sci. 53, 147–155.
5. Stralsjo, L., Alklint, C., Olsson, M.E., Sjoholm, I., 2003. Total folate content and retention in rosehips (Rosa sp.) after drying. J. Agric. Food Chem. 51, 4291–4295.
6. Larsen, E., Kharazmi, A., Christensen, L.P., Christensen, S.B., 2003. An nti-inflammatory galactolipid from rose hip (Rosa canina) that inhibits chemotaxis of human peripheral blood neutrophils in vitro. J. Nat. Prod. 66, 994–995.
7. Szentmihalyi, K., Vinkler, P., Lakatos, B., Illes, V., Then, M., 2002. Rose hip (Rosa canina L.) oil obtained from waste hip seeds by different extraction methods. Bioresour. Technol. 82, 195–201.
8. Gao, X., Bjork, L., Trajkovski, V., Uggla, M., 2000. Evaluation of antioxidant activities of rosehip ethanol extracts in different test systems. J. Sci. Food Agric. 80, 2021–2027.
9. Wenzig, E.M., Widowitz, U., Kunert, O., Chrubasik, S., Bucar, F., Knauder, E., Bauer, R., 2008. Phytochemical composition and in vitro pharmacological activity of two rose hip Rosa canina L. preparations. Phytomedicine 15, 826–835.
10. Sen, S.M., Gunes, M., 1996. Some chemical and physical properties of roses are grown in Tokat provinces in Turkey. In: Proceedings of 1st National Rose Hip Conference, 4–7 September, Gumushane–Turkey, pp. 231–239 (in Turkish).
11. Guimaraes, R., Barros, L., Carvalho, A.M., Ferreira, I.C.F.R., 2010. Studies on chemical constituents and bioactivity of Rosa micrantha: an alternative antioxidants source for food, pharmaceutical, or cosmetic applications. J. Agric. Food Chem. 58, 6277–6284.
12. Vogl S, Picker P, Mihaly-Bison J, Fakhrudin N, Atanasov AG, Heiss EH, Wawrosch C, Reznicek G, Dirsch VM, Saukel J, Kopp B. Ethnopharmacological in vitro studies on Austria’s folk medicine – An unexplored lore in vitro anti-inflammatory activities of 71 Austrian traditional herbal drugs. J Ethnopharmacol.2013 Jun13. Doi:pii: S0378-8741(13)00410-8. 10.1016/j.jep.2013.06.007. [Epub ahead of print] PubMed PMID 23770053. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23770053
13. Shnyakina, G.P., Malygina, E.P., 1975. Vitamins and phenolic compounds in the fruits of Rosa species growing in the Soviet Far East. Rastitel Onye resursy. 11, 390–394
14. Concha, J., Soto, C., Chamy, R., Zuniga, M.E., 2006. Effect of rosehip extraction process on oil and defatted meal physicochemical properties. J. Am. Oil Chem. Soc. 83 (9), 771–775.
15. Rosa canina fruit (rosehip) for osteoarthritis: a cochrane review. X.-Y.Hu et al, Osteoarthritis and Cartilage Volume 26, Supplement 1, April 2018, Page S344. https://doi.org/10.1016/j.joca.2018.02.685
16. كتاب داروهاي گياهي – دكتر فرهاد همت خواه
17. Effect of Rosa canina L. (Rose-hip) on cold during winter season in a middle-class population: A randomized, double-blinded, placebo-controlled trial. KajWinther et al, Journal of Herbal Medicine, Volume 13, September 2018, Pages 34-41
18. Characterization of carotenoids and vitamin E in R. rugosa and R. canina: Comparative analysis, Food Chemistry, Volume 242, 1 March 2018, Pages 435-442.
19. In vivo anti-inflammatory and antinociceptive activity of the crude extract and fractions from Rosa canina L. fruits. Journal of Ethnopharmacology, Volume 112, Issue 2, 13 June 2007, Pages 394-400
20. In vivo anti-inflammatory effect of Rosa canina L. extract Journal of Ethnopharmacology, Volume 137, Issue 1, 1 September 2011, Pages 880-885
21.A herbal remedy, Hyben Vital (stand. Powder of a subspecies of Rosa canina fruits) reduces pain and improves general wellbeing in patients with osteoarthritis -a double-blind, placebo-controlled, randomised trial. Phytomedicine 11, 383–391
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |