زنبور و تولید عسل
زنبور عسل دو نوع محصول تولیدمی کند، دسته اول محصولاتی هستند که زنبور عسل برای جستجوی آنها به خارج از کندو پرواز کرده و پس از شناسایی و جمع آوری با خود به کندو می آورد که محصولات خارج از کندو نامیده می شوند و شامل عسل، عسلک، بره موم و گرد ه گل است.
زنبور عسل دو نوع محصول تولیدمی کند، دسته اول محصولاتی هستند که زنبور عسل برای جستجوی آنها به خارج از کندو پرواز کرده و پس از شناسایی و جمع آوری با خود به کندو می آورد که محصولات خارج از کندو نامیده می شوند و شامل عسل، عسلک، بره موم و گرد ه گل است. دسته دوم آنهایی هستند که توسط غدد داخلی بدن زنبور عسل تولید و درکندو استفاده می شوند. موم، زهر و ژله رویال از این دسته اند.
توليد عسل يك فرايند بيولوژيكي پيچيده و جذاب است كه از ماده اوليه شهد گياهي (nectar) آغاز مي گردد. يك زنبور كارگر حدود 12 کیلومتر را براي توليد يك گرم عسل پرواز مي كند. شهد جمع آوري شده توسط زنبور شامل قند هاي مختلف و تركيبات ديگر مانند تركيبات نيتروژن دار،مواد معدني، اسيدهاي ارگانيك وغيره است. اين ماده قندي خام جمع آوري و در كيسه عسل زنبور هاي كارگر ذخيره شده و با بزاق زنبور كه حاوي آنزيم هاي مختلف است مخلوط شده و سپس وارد كندو مي شود. در كندو نيز شهد بين زنبور ها جابجا مي شود، تعداد جابجايي ها به قدرت كلوني و همچنين در دسترس بودن ماده خام بستگي دارد(1).
پردازش عسل شامل كاهش رطوبت از 30 تا 60 درصد موجود در شهد به 15 تا 20 درصد موجود در عسل، اضافه كردن آنزيم اينورتاز براي تبديل سوكروز به فروكتوز و گلوكز و همچنين اضافه كردن آنزيم گلوكز اكسيداز براي توليد پراكسيد هيدروژن و افزايش خاصيت اسيدي براي حفظ و نگهداري عسل است. تبديل شهد به عسل طي دو مرحله در كندو صورت مي گيرد : در مرحله اول زنبور هاي كارگر شهد جمع آوري شده را براي مدت 15 تا 20 دقيقه در معرض هواي گرم وخشك كندو قرار مي دهند تا به اين ترتيب مقداري از آب آن خارج شود. در مرحله دوم زنبور ها شهد را به صورت قطره هاي ريز در درون سلول هاي كندو قرار مي دهند، مرحله نهايي تبديل شهد به عسل 3-1 روز طول می كشد وقتي كه رطوبت عسل به 20 درصد رسيد زنبور ها سلول ها را كاملا پر كرده و روي آن را با موم مي پوشانند. وقتي عسل آماده شد توسط زنبور داران از شانه ها استخراج مي شود. عسل بلافاصله بعد ازاستخراج در بهترين حالت از نظر رنگ و طعم قرار دارد(2)
استفاده درماني از محصولات زنبور عسل به ويژه عسل تاريخچه طولاني دارد. استفاده از عسل به 8000 سال قبل بر مي گردد كه با استفاده از نقاشي هاي حك شده بر روي سنگ ها به دست آمده است. در بيشتر تمدن هاي باستاني عسل به عنوان دارو مورد استفاده قرار گرفته است. تمدن سومر( 6200( ق.م)، مصر( 1250-1900) و تمدن بابل (357-460 ق.م) تمدن هايي بوده اند كه از عسل در درمان استفاده كرده اند. قرآن نيز به ويژگي هاي درماني عسل اشاره كرده است و آن را به عنوان شفا دهنده براي انسان ها معرفي كرده است. عسل در درمان بيماري هاي مختلفي نظير بيماري هاي چشمي، ترميم زخم و زخم معده مورد استفاده قرار گرفته است. يكي از ويژگي هاي درماني آن استفاده براي ترميم زخم بوده است که تقريبا همه انواع زخم ها از جمله سوختگي ها، بريدگي ها و زخم هاي ناشي از جراحي به عسل درماني پاسخ مي دهند. عسل با عث بهبود سريع زخم، برداشت عفونت و كاهش التهاب و درد مي شود(3).
گردآورنده:دكتر فرزانه نباتي
Aparna AR, Rajalakshmi D. Honey—its characteristics, sensory aspects, and applications Food Reviews International 1999; 15(4):455 - 71.
- Hamdan K. How do bees make honey. Bee Research Unit. National Center for Agriculture Research and Technology Transfer, bee.(NCARTT), http://www. jordanbru. info/howdoBeesmakehony. htm. 2008.
V Bansal, B Medhi, P Pandhi. Honey – A remedy rediscovered and its therapeutic utility. Kathmandu University Medical Journal. 2005;3(11):305-9.
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |