اوکالیپتوس در تسكين علائم سرماخوردگي
گياه Eucalyptus globules درختي است بلند و هميشه سبز كه ارتفاع آن به 45 تا 65 متر ميرسد پوست درخت نقرهاي است كه هرساله به صورت ورقه، جدا شده و قطعه قطعه ميگردد ولي بعد رنگ آن زرد ميشود و در قسمت يقه دائمي است. برگهاي اوليه و كامل دارد.
گياه بومي شرق استراليا و تاسماني است .
انتشار عمومي آن در مناطق تحت حاره، اروپا، آفريقاي شمالي و آمريكاي جنوبي است . در ايران در شرق بحر خزر: (ميانكاله) غرب بحر خزر: (هشتپر)، پيلمبرا، سراوان، خوزستان، فارس: (گربايگان) كشت شده است. زمان جمع آوري زمان گلدهي اين گونه، خرداد تا آبان ماه است.
برگها از قسمتهاي مسنتر گياه جمعآوري ميشود. پودر برگها به رنگ سبز با بويي نافذ است برگهاي گياه واجد حداقل 1 درصد اسانس داراي دست كم 70 درصد سينئول [I] ميباشد. همچنين داراي ترپنيئول، الكلهاي سزكويي ترپن، آلدئيدهاي آليفاتيك، ايزوآميل الكل، اتانل و مواد ترپني است. نانن در برگهاي اين گونه به فراواني مقدار آن در ساير گونههاي اكاليپتوس نميباشد. اين گياه داراي كينو شامل 28/7 درصد كينوتانن و 47/9 درصد كاتشين ميباشد. همچنين در كينو سيتريودرول، گالوتانن، اسيد كوماريك [II] و اسيد سيناميك [III] موجود است. مهمترين مواد اسانس اين گياه شامل سينئول، آلفا پينن [IV]، آلدئيدهاي فرار و سزكويي ترپنهاست، اما مادة اصلي آن سينئول ميباشد، به طوري كه در طيف GC-Mass آن يك پيك مشخص مربوط به سينئول مشاهده ميشود از ميان اين مواد تنها سينئول، آلدئيدهاي فرار و آلفا-فلاندرن مورد بررسي و ارزيابي قرار ميگيرند.
موارد استعمال اوكاليپتوس اثر خلط آور، ضدعفوني كننده و ضد اسپاسم داشته در تسكين علائم سرماخوردگي موثر است، از مادة موثره اسانس آن در پمادهاي ضد تحريك و خمير دندانها استفاده ميشوند. به عنوان حشرهكش و دور كننده حشرات نيز به كار ميرود. همچنين به صورت پماد و مخلوط با روغن هاي پايه در تخفيف التهاب و تسكين دردهاي غضلاني از طريق موضعي مصرف ميشود.
مقدار مصرف – 2 ميلي ليتر اسانس در 100 ميلي ليتر آب به صورت كمپرس، 2-0/5 ميلي ليتر اسانس در 25 ميلي ليتر روغن بادام به صورت ماساژ سينه، 5 قطره اسانس در يك ليوان آب به صورت غرغره، 10 قطره اسانس در كمي آب داغ به صورت بخور، 2 قطره اسانس در 10 ميليليتر روغن پايه به صورت موضعي. عوارض جانبي- اسانس اكاليپتوس در دوزهاي بالا مانند بسياري اسانسهاي ديگر به علت تحريك روده مهلك است. (مصرف خوراكي 4 تا 24 ميليليتر اسانس، باعث مرگ شده است.
با دوزهاي كمتر از 5/3 ميليليتر نيز مرگ گزارش شده است. هر چند در مواردي عليرغم مصرف مقادير مرگآور، بهبود نيز گزارش شده است. علائم مسموميت شامل سوزش و تحريك معده و روده، تهوع، استفراغ، اسهال، ضعف، سرگيجه، مشكلات تنفسي، فلج، تشنج و در نهايت مرگ است . ممكن است ميوزيس، احساس خفگي و سيانوز نيز روي دهد . موارد احتياط- تماس با مواد حاصل از گياه و حتي تماس با قسمتهاي مختلف گياه نظير شاخ و برگ آن در افراد حساس كهير ايجاد ميكند .
محلولهاي روغني آن نبايد در فرآوردههاي بيني به كار روند، زيرا حركات مژكها را مهار كرده و پنوموني چرب ايجاد ميكند. اسانس مورد استفاده در فرآوردههاي دارويي بايد عاري از آلدئيدهاي فرار و فلاندرن باشد. موارد استعمال در پزشكي گذشته- در طب گذشته ايران هيچگونه اشارهاي به موارد مصرف اوكاليپتوس نشده است.
منابع:
قاسمی دهکردی ن، وزارت بهداشت. فارماکوپه گیاهی ایران.1381 .
Fluck H. Medicinal Plants- An Authentic Guide to Natural Remedies. London: W. Foulsham & Co. Ltd., 2010:64.
Karawya M S, Wassel G M, Baghdadi H H, et al. Mucilage and Pectins of Opuntia, Tamarindus and Cydonia. Planta Med. 2008; (Suppl.): 68-75. Chem. Abs(Vol 94): 27419w
The Royal Pharmaceutical Society. Martindale, The Extra Pharmacopoeia. 31 th ed. London: The Royal Pharmaceutical Society, 2006: 1705-1.
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |