دانستنی های جذاب دنیای گیاهان (جگر زلیخا : Momordica charantia L) )
میوه این گیاه خواص داروئی متعددی دارد: بطور مثال به عنوان پایین آورنده قند خون کاربرد دارد. مسهل و ملین است. ضد ویروس از جمله ویروس ایدزاست.
نام علمی: .Momordica charantia L
نام تیره : کدو Cucurbitaceae
جگر زلیخا با میوه خوراکی و داروئی این گیاه بومی بخش وسیعی از آسیا هندوستان تا چین و آفریقا بوده و در اکثر نقاط دنیا از جمله در شمال ایران به صورت کاشته شده وجود دارد گیاهی است علفی، با ساقه پیچک دار بالارونده به طول تا پنج متر. برگ ها ساده پنجه ای، متناوب با 7-3 لول و به پهنای تا 12 سانتی متر. گل ها تک جنسی، گل تر و ماده جدا از هم بر روی یک گیاه ظاهر می شوند. گل ها پنج پر، پیوسته گلبرگ به رنگ زرد در بهار شکوفا می شوند. مادگی سه برچه ای با تخمدان زیرین است. میوه آبدار سته ( تخمه دار ) با پوستی چروک دار و زگیل دار که ابتدا سبز به تدریج زرد،نارنجی گاهی قرمز می شود. میوه رسیده درنهایت با شکاف هائی باز می شوند. گاهی به دلیل داشتن گلهای زیبا و میوه های عجیب در رنگ های سفید، سبز، زرد و نارنجی جنبه تزئینی پیدا کرده است.
در ایران معمولا به عنوان گیاه زینتی همراه با گیاه لیف کشت میگردد و ارزش غذائی و داروئی آن نا شناخته مانده است. این گیاه در کشورهای جهان و در سرتاسر ایران در باغ های خانگی، گلخانه ها و پاسیو ، درخاک، گلدان، جعبه، سبد، شاسی سرد و گرم قابل کشت و نگاهداری است میوه نارس سبز و خیار مانند با پوستی زگیل دار که به صورت سبز، بدون نمک و پخته شده، سرخ شده،گاهی شور و کنسروی خوراکی و داروئی است میوه رسیده گیاه جگر زلیخا بیشتر جنبه تزئینی دارد. تدریجا" میوه رسیده از ناحیه راسی با شکاف های نامنظمی باز شده و دانه های گوشتی و قرمز خونی آن نمایان می شود روی همین اصل در زبان فارسی به خونین جگر یا جگر زلیخا معروف شده است . در این مرحله بافت گوشتی و ژله مانند اطراف دانه مصرف خوراکی دارد
خواص و مصارف جگر زلیخا: میوه این گیاه خواص داروئی متعددی دارد: بطور مثال به عنوان پایین آورنده قند خون کاربرد دارد. مسهل و ملین است. ضد ویروس از جمله ویروس ایدزاست. ضد توده های سرطانی بوده و از رشد آنها ممانعت بعمل میاورد. ضد انگل و بیماری های پوستی است میوه های نارس گیاه خوراکی و داروئی است و شامل اب، انرژی، مواد آلی نظیر قند، پروتئین ، چربی، فیبر، انواع ویتامینC, A,B ,E, K و عناصر معدنی نظیر Ca, P, Mg, Mn, Fe, Zn, K, Na است همچنین این گیاه با داشتن گل های زرد لیموئی و میوه هائی در اندازه های متفاوت و رنگ های مختلف ارزش تزئینی دارد. از غذا های رایج مردم هندوستان است که با ماست، ادویه کاری، فلفل، قارچ، سبزیجات و دانه های معطر , آماده و به مصرف میرسد.
منابع:
زرگري، علي. گياهان دارويي. موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1376: 192
قهرمان، احمد. كورموفيتهاي ايران (سيستماتيك گياهي). جلد دوم. مركز نشر دانشگاهي، 1373: 257 و 266
مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391
میرحیدر، حسین. معارف گیاهی. دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1372-1373
قربانی نهوجی، مجید، سیستماتیک گیاهی 1 و 2، جزوه دانشگاهی قربانی نهوجی، مجید، گیاهان کاربردی، جزوه دانشگاهی
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |