مشخصات گیاه بید سفید و کاربردهای آن. Salix alba L
درسراسرجهان تاکنون 526 گونه بید شناسائی شده است که تعداد 520 گونه درنیمکره شمالی و 6 گونه درنیمکره جنوبی پراکنده هستند .ازایران در مطالعات جدید 34 گونه و 6 دورگ ازبیدها گزارش شده است .
جنبه های گیاهی
جنس بید از خانواده Salicaceae ، بزرگترين و پیچیده ترين گروه گیاهان چوبی در مناطق معتدله است. تاكنون بالغ بر 300 گونه و رقم )واريته( از جنس Salix شناسايی شده است. جنس بید بر پايۀ طبقه بندی Argus به زيرجنس های Salix ، Vetrix ، Langifoliae و Chamaetia تقسیم میشود.(1) بیدها گیاههانی هستند درختی یا درخچه ای که دارای برگهای بیضی باریک و نوک تیز می باشند در تعدادی از بیدها طول برگها کوتاه و در عده ای دیگر بلند و حتی تا 16 سانتی متر طول و 1-2 سانتی متر عرض می رسد. بید جزو گونه های خزان کننده بوده و هر ساله برگ انها ریخته و در بهار مجددا سبز می شود. گلهای بید معمولا در اوایل بهار ظاهر می گردد. بیدها همگی به صورت دوپایه می باشند.(2)گل آذین بید بصورت شاتون است. گل نر به صورت شاتون نر روی پایه نر و گل ماده بصورت شاتون ماده روی پایه ماده تخم مرغی شک تشکیل می شود. میوه در بیدها بصورت کپسول است که در ماه های آخر تابستان با دو دریچه باز می شود و دانه های متعددی که داخل میوه وجود دارد هر یک مجهز به یکی کاکل پوشیده از تار و کرک ابریشمی هستند، بیرون ریخته و با باد به آسانی به اطراف پراکنده می شوند.(3)
پراكنش جغرافيايي
بید های بومی نیمه کره شمالی می باشند و فقط تعداد کمی از اعضای این خانواده پایین تر از عرض 30 درجه شمالی گسترش دارند. در شمال شرق آسیا تعداد زیادی از اعضای خانواده سالیکاسه پراکنش داشته اند. بیدها همانند صنوبر بلکه بیشتر از آنها اب دوست هستند و در مناطق معتلق و کنار آب راها به وفور یافت می شوند.(4)
موارد درمانی و کاربردی گیاه
مطالعات علمي كه در مراكز تحقيقات بين المللي در مورد بيد سفيد يا فكبه عمل آمده است نشان ميدهد كه بيش از ۲۵۰۰ سال قبل، يعني تقريباً ۵۰۰ سال قبل از ميلاد، پزشكان چيني جهت درمان از پوست درخت بيد براي تسكين درد استفاده ميكردند Hippocrates . معروف به پدر علم پزشكي در حدود ۴۰۰ سال قبل از ميلاد پيشنهادكرد كه جويدن پوست درخت بيد تب را پائين و درد را كاهش ميدهد. پزشك ديگري بنام Dioscorides پانصد سال بعد از آن، پوست درخت بيد را جهت كاهش التهاب بيمارانش تجويز مي كرد.(5)
ترکیبات موثر گیاه ( فیتوشیمی گیاه )
ساليسيلات ها (ساليسيليك اسيد و استيل ساليسيليك اسيد) نوعي از تركيبات هستند كه در سرتاسر جهان براي قرنها به عنوان كاهنده درد، تب بر و داروهاي ضد اشتعالي استفاده شده اند. مطالعات نشان داد كه بيماران تحت دوره درمان طولاني آسپرين تمايل كمتري به توسعه بيماري قلبي عروقي و سرطان از خود نشان داده اند. با توجه به اينكه اسيد ساليسيليك و ساير ساليسيلاتها به طور طبيعي در ميوه هاي مختلف و سبزيجات وجود دارند مصرف اين تركيبات در رژيم غذايي روزانه ميتواند به طور عمده خطر سرطان روده را كاهش دهد.(6) ساليسين، مادهاي است حاوي آلدئيد ساليسيليك (اسيد ساليسيليك از نام لاتين بيد يعني ساليكس مشتق ميشود) كه از هيدروليز اين گلوكزيد ساليكوزيد) تحت اثر امولسين، گلوكز و سالي ژين) به دست مي آيد. اين گلوكزيد اگر تحت اثر اسيد نيتريك و با رعايت احتياط اكسيد گردد مادهاي به نام هلي سين از آن به دست مي آيد. در پوست درختان بيد علاوه بر گلوكزيدهاي مذكور، موادي نظير موم، صمغ، رزين، اكسالات كلسيم تانن نيز يافت ميشود . پوست درختان بيد داراي اثر مسكن دردهاي دستگاه تناسلي و شاتونهاي آن داراي اثر ضد تشنج، رفع قاعدگي هاي دردناك و سيلان مني مي باشد. ساليسين، خاصيت آرام كننده عصبي و تب بر دارد و مصرف آن هنوز هم در درمان بيماريهاي مذكور معمول است.(7)
گردآورنده:مهرداد كاشفي
منابع:
- Argus, G. W. (1997). Infrageneric classification of Salix (Salicaceae) in the new world. Systematic Botany Monographs, 1-121.
- Sadati, S.A., 2000. Study of willows (Salix sp.) of Iran. Abstract of articles “The first conference of plantation with fast-growing species in north of Iran, Sari, 7th March 2000. Agricultural and Natural Resources Research Center of Mazandaran Province.
- Mir Haydar, H., 1996. Plant sciences: plants application in preventing and treatment of diseases,
volume2. Islamic Culture Publishing Office, 537 p.
- Anonymous, 1979. Poplars and willows in wood production and land use. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), Forestry Series 10. Rome, 328 p.
- Bayer pharmaceutial company, original producers of aspirin:http//www.bayerus.com/aspirin/main.html.
- Enayat S, Banerjee S. 2009. Comparative antioxidant activity of extracts from leaves, bark and catkins of Salix aegyptiaca sp. Food Chemistry. 116 :23–28.
- Zargari A. 1992. Medicinal plants. vol 3.TehranUniversity press. 300-916.
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |