اثر درمانی عسل بر زخم ناشی از سوختگی
عسل یک مخلوط اشباع از فروکتوز ( 38 %)، گلوکز ( 31 %) مالتوز، ساکارز و دیگر کربوهیدرات ها می باشد و آب کمی براي رشد در اختیار میکروارگانیسم هاي بیماري زا می گذارد و از طرف دیگر به علت Ph معادل 3/2 تا 4/5 خاصیت ضد باکتریایی دارد.
مقدار ویتامین C عسل، سه برابر بیش تر از پلاسما است که یک نقش تغذیه اي روي بافت در حال بازسازي دارد. عسل اثر میتوژنتیک بر روي لنفوسیت هاي B و T دارد.
خاصیت ضد میکروبی عسل می تواند به تنهایی روي ترمیم زخم مؤثر باشد چون مانع رشد باکتري و تولید محصولات متابولیسم آن و آسیب به بافت شده و ترمیم زخم را تسریع، رگ زایی، گرانولاسیون و اپتیلیزاسیون را سرعت می بخشد.
ترمیم سوختگی با حداقل اسکار انجام شده و اثر مضر ندارد و به ندرت آلرژیک و تحریک کننده است. تاثیر عسل بر رشد میکرو ارگانیسم ها می تواند به دلیل خاصیت مهارکنندگی عواملی مانند پراکسید، فلاونوئیدها، اسیدهاي فنولیک باشد. همچنین اثر اسموتیک عسل با تأثیر روي آب فعال، محیط رشد میکروارگانیسم ها را نا مناسب می سازد.
مطالعه بر روي ترکیبات عسل با روش HPLC نشان داده است که عسل می تواند حاوي انواع آنتی بیوتیک هاي مخصوص تتراسیکلین ، سولفونامیدها، مواد غیرآلی و یا مواد آلی مثل اسیداسکوربیک و انواع تایلوزین ها باشند. با توجه به اهمیت باکتري سودوموناس آئروژینوزا در سوختگی و جراحی و مقاومت وسیع این باکتري نسبت به بسیاري از آنتی بیوتیک ها و عوارض ناشی از مصرف آن ها، استفاده از مواد جایگزین مانند عسل بیش تر مورد توجه قرار گرفته است. ابن سینا از عسل براي ترمیم زخم هاي سوختگی استفاده می کرده است. در قرآن کریم در سوره ي نحل آیه هاي 68 و 69 و سوره ي محمد (ص) آیه 15 به قدرت شفا بخشی عسل اشاره شده است. مطالعات اخیر نشان داده است که عسل داراي اثرات مهاري بر روي حدود 60 گونه از باکتري ها اعم از هوازي، بی هوازي، گرم مثبت و گرم منفی است غلظت بالاي گلوکز در عسل خود به تنهایی داراي اثر مهار کننده بر روي رشد باکتري ها و قارچ ها می باشد.
خاصیت ضدمیکروبی عسل هاي به دست آمده از منابع مختلف، بسیار متفاوت بوده و می تواند سرعت بر طرف کردن عفونت از زخم و در نتیجه سرعت ترمیم آن ها را تحت تأثیر قرار دهد.
غیر از استفاده موضعی در جراحات، در قرن اخیر کاربرد عسل در حوزه هاي بالینی دیگري نیز مورد مطالعه قرار گرفته است و در اکثریت موارد این معجون شفا بخش با موفقیت از بوته آزمایش بیرون آمده است. از آن جمله می توان به کاربرد موفقیت آمیز عسل در درمان اسهال عفونی و زخم معده، زخم هاي عفونی و غیر عفونی قرنیه و ملتحمه اشاره نمود. در اغلب این موارد خاصیت ضد میکروبی عسل از جایگاه ویژه اي برخوردار بوده است.
در مقایسه بین عسل و سیلورسولفودیازین در سرعت ترمیم سوختگی، اپتیلیزاسیون زخم درمان شده با عسل در عرض 21 روز کامل شد در حالی که این دوره در درمان با سیلورسولفودیازین 28-35 روز طول کشید. عسل نسبت به سیلورسولفودیازین سرعت ترمیم زخم را تسریع می کند تاکنون بیش از 500 گزارش در مورد درمان موفقیت آمیز زخم با عسل منتشر شده است. بیات و همکاران در مطالعه اي اثر موضعی عسل بر سوختگی در موش صحرایی را نشان داده و به این نتیجه رسیدند که کاربرد موضعی عسل بصورت الگوهاي یک بار و دو بار در روز موجب بهبودي سریعتر جراحت هاي سوختگی در مقایسه با گروه شاهد شده، هر چند در مقایسه با کرم نیتروفورازون نتایج ضعیف تري در مورد عسل مشاهده شد.
گردآورنده:علي ازره
منابع:
Shahanipour K, Sadeghi M, The therapeutic effects of Aloe vera and Honey on burn wounds in rats, Journal of North Khorasan University of Medical sciences 2016;8(1):71-81.
Henriquins A, Jackson S, Coper R, Free radial production and quenching in honey with wound
healing potential. Chemotherapy, Oxford, 2006; och15, Vo158, Iss. 4: p.773.
Medicalmatters: Evidence backs honey dressing, says expert, Chemical & Druggist, London,
Apr15, 2006;p.22.
Tanks A, Cooper RA, Prico AJ, Stimulation of TNF- a release in monocytes by honey, Academic,
2001; press.
Erhan A, Erdral A, Acar A, The role of intraperitoneal honey admistration in preventing post
operative peritoneal adhention. Central surgery Department , ssk Istanbul Educational hospital
Istanbul, Turky, 2002;March.
Rahmanyan M,Khouhestani A, Ghavifekr H, Ter-Sarkissian N,Donoso G, Olszyna Marzys AO.
High ascorbic acid content in some Iranian honeys, Chemical and biological assays,J Nutr Metab,
1970; 12: 131-5.[Persian
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |