بارهنــگ يــا بارهنــگ كبيــر بــا نــام علمــي Plantago major در بیماری های تنفسی
گیـاه بارهنـگ بـا نـام علمـی Plantago major L جـزء خانواده Plantaginaceae میباشد. این خانواده از سه جـنس .Plantago coronopus L ، اسفرزه Plantago Psyllium و .L major Plantago و بـیش از 200 گونـه تشـکیل شـده است.
بارهنــگ يــا بارهنــگ كبيــر بــا نــام علمــي . Plantago major L
گياهي است علفي و پايا با ريشه اي كوتاه و مخصوص مناطق پـرآب كـه در بيشتر نقاط ايران رويش دارد . داراي برگ هاي پهن و طوقه اي با دمبرگهاي بلند و گل آذين خوشه اي. دانه هـاي بارهنـگ ريـز سياه رنگ و قايقي شكل و در ميوهاي پوستينه كـه بـه صـورت كپسول تخم مرغـي بـوده قـرار دارد . گیاه بارهنگ در منطقه وسیعی از دو قاره اروپا و آسـیا و همچنـین شـمال آفریقـا و آمریکـاي شـمالی مـیرویـد. در ایران تقریباً در تمام نقـاط مـی رویـد . بارهنـگ گیـاهی اسـت چند ساله، ساقه آن به طول 10 -70 سانتیمتر، بـرگ هـاي آن تماماً طوقهاي و رنگ گلهایش سبز متمایل به قهوهاي است. موسم گلدهی گیاه اردیبهشت تا شهریورماه است.
معمولاً از دانه هاي این گیاه استفاده مـی شـود . دانه هاي این گیاه قهوهاي تیره، کوچک و تخم مرغـی شـکل و در میوهاي پوستینه، که به صورت کپسول تخم مرغی بـوده و محتوي 8 -4 دانه است، قرار دارنـد دانـه هـا را از اواسط فصل بهار به بعد جمع آوري می نماینـد.
خواص دارويي و موارد مصرف :
بارهنگ کبیر دارای مصارف دارویی از جمله درمان بیماریهای پوستی، ناراحتی های تنفسی، گوارشی، گردش خون ، پیش گیری سرطان، ممانعت از تشکیل تومور درمان زخم و عفونت ها و غیره است بارهنگ کبیر با داشتن ترکیباتی مانند ترکیبات فنلی مشتقات کافئیک اسید، فلاونوئید ها ، الکالوئید ها، ترپنوئید ها و ویتامین C ، گیاه دارویی مهمی محسوب می شود.
ترکیب اصلی فلاوونوئیدی در گونه های plantago , 7-glucoside luteolin است که در پیش گیری و مهار سرطان نقش دارد. تری ترپنوئید های جدا شده برگی عبارتند از ursolic acid ، Oleonolic acid است که این دو ماده اثر مهارکننده بر پیشرفت تومور بر عهده دارند مشتق اصلی کافئیک اسید در بارهنگ کبیر plantamajoside و Actoside است.
دانـه هـاي بارهنـگ چنانچه در آب قرار گیرد به علت داشتن لايه موسـيلاژ بـا جـذب آب متورم مي شوند. دانه هاي بارهنـگ ضد اسـهال بـوده و يكـي از اعضاي چهار تخمه مي باشد كـه بـه عنـوان نـرم كننـده سـينه و برطرف كننده سرفه و خارش گلو مصرف سنتي دارد.
دانـه بارهنـگ داراي چربی، صمغ، موسیلاژ و ترکیبات گلوکوزیدي اسـت. از این گیاه براي درمان ناراحتیهاي تنفسی استفاده مـی شـود و یکی از گیاهان لعابدار و داراي مـاده سـافورین اسـت.
دانـه این گیاه خاصیت ضد عفونی کننده و هم خلط آوري خـوبی براي دستگاه تنفسی دارد. جوشانده دانه بارهنگ در استعمال داخلی در رفع اسـهال ، رفـع بیماریهـاي التهـاب کلیـه و مثانـه استفاده میگردد.
کميسيون E مصرف بخشهاي هوايي major. P و lanceolata. P را بــه صــورت خــوراكي جهــت ترشــحات دســتگاه تنفــسي و التهابهاي دهان و حلـق مـورد تاييـد قـرار داده اسـت.
همچنـين مصرف آنها به صورت موضعي در واكنشهاي التهابي پوسـت تاييد شده است از برگ گياه اثـرات ضـد التهـاب و تقويت كنندگي سيستم ايمنـي در مطالعـات درونتنـي مـشاهده شده است دانه هاي آن به عنـوان جانـشين اسـفرزه مـورد استفاده قرار ميگيرد.
خواص ديورتيك و ضد خونريزي نيـز از آن گزارش شده است.
گردآورنده: خديجه سميعي
منابع:
اشـراقی سیدسعید، امین غلامرضا، أطاری اعظم. بررسی اثرات ضدباکتریایی و مروری بر ۱۰ گونه گیاهی علیه سوشهای بیماریزای نوکاردیا. فصلنامه گياهان دارويي. ۱۳۸۸; ۴ (۳۲) :۶۰-۷۸
مهرابيان صديقه, مجد احمد, دانا راضيه 1388. بررسی مقایسه ای اثر ضد جهشی و ضد سرطانی بخش های رویشی و زایشی بارهنگ کبیر (Plantago major) در دو منطقه لنگرود (گیلان) و حصارک (کرج). 1(2).
رضوي سيدمحمدعلي, زاهدي يونس, مهدويان مهر هادي ، 1388، بررسي برخي خصوصيات مهندسي دانه بارهنگ، پژوهشهاي علوم و صنايع غذايي ايران : 1388 , دوره 5 , شماره 2 (نيمه دوم) ; از صفحه 88 تا صفحه 96 .
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |