بربرین و زرشک
با توسعه سریع داروهای سنتزی ، استفاده از گیاهان دارویی تا اندازه زیادی منسوخ شده بود. ولی به علت ظاهر شدن عوارض نامطلوب و جانبی ترکیبات سنتزی و عدم سازگاری آنها با طبیعت انسان بار دیگر توجه دانشمندان و محققین به گیاه درمانی و مواد موثره موجود در گیاهان داروئی معطوف گردید.
یکی از گیاهان دارویی مورد توجه در ایران زرشک می باشد. گیاه زرشک از تیره بربریداسه و از جنس بربریس بوده دارای گونه های متنوعی است.
برگ، چوب و پوست زرشک دارای آلکالوئیدی به نام بربرین و گل آن دارای آلکالوئیدی به نام اکسی آکانتین و به مقدار بسیار جزئی اسانس است. بعلاوه در جوانه و ریشه زرشک نوعی قند ، مواد رزینی، موسیلاژی، مواد پکتینی و تانات وجود دارد. در پوست ریشه آلکالوئید های اکسی آکانتین، بربامین، پالماتین، ژاتوریزین، کلومبارین و بربروبین وجود دارد. میوه آن دارای مواد قندی، اسید مالیک، مواد پکتیک، صمغ و احتمالا نوعی اسید عطری است. ریشه و پوست ساقه زرشک اثر مقوی، صفرابر، مسعل، تصفیه کننده خون و ضد عفونی کنندگی دارد. ریشه آن مدر بوده از پوست ریشه و ساقه در درمان بی نظمی های دستگاه گوارش که منشاء کبدی یا کلیوی داشته باشد، همچنین در سوءهاضمه های مزمن ، نقرس، روماتیسم، تب های عفونی و خونریزی هایئی که در فواصل قاعدگی رخ می دهد استفاده می شود. برگ زرشک در دیسانتریهای مزمن، آب آوردن نسوج و در اسکوربوت(عوارض ناشی از فقدان ویتامین سی در بدن) مصرف می شود.دم کرده برگ زرشک در آنژین(به صورت غرغره) نتایج موثری دارد.بعلاوه از آن در شستشوی زخم ها و اولسرها نیز استفاده می شود. از میوه زرشک در صنایع غذائی برای تهیه مربا، سس و یا پاستیل استفاده می شود.
بربرین ماده موثره ی زرشک بوده که از دسته آلکالوئیدهای ایزوکینولینی محسوب می شود. این ترکیب اولین بار در سال 1826 از ریشه گیاه زرشک جدا و ساختار شیمیایی آن توسط پرکین تعیین گردید. بربرين آلكالوئيدي است با خواص ضدآنمي،ضد باكتري وضد قارچ وداراي برخي فعاليتهاي سيتوتوكسيك مي باشد. اين ترکیب و مشتقات سنتز شده از آن اثرات درمانی در برابر سرطان، چاقی، دیابت، التهاب، آترواسکلروز، بیماری آلزایمر، آرتریت روماتوئید و بیماری های قلبی عروقی نشان می دهد. این ترکیب علاوه بر مصارف پزشکی در صنعت نیز کار برد فراوان دارد و جهت رنگ کردن الیاف پشم، ابریشم و پنبه به کار می رود. مخلوط آن با زاج رنگ زرد خالص می دهد. بربرین برای رنگ کردن چرم بکار رفته در منبت کاری مورد استفاده قرار می گیرد.
گردآورنده :فرزانه نباتی
منابع:
Pharmacological effects of berberine and its derivatives, Expert Opinion on Therapeutic Patents, 2016;26(2):229-43,by Jin Y, Khadka DB, Cho WJ
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |